Fysieke maatregelen, zoals dijken en waterbuffers, blijven de komende decennia van essentieel belang om ons land veilig te houden. Begrip van de werking van sociale factoren laat echter zien dat deze maatregelen niet voldoende zijn om ons land klimaatbestendig te maken en te houden. In het rapport Mens en klimaat. De kracht van sociale infrastructuur bij adaptatie (19 mei 2025) betoogt de WRR dat Nederland beter klimaatbestendig wordt wanneer de overheid niet alleen fysieke maatregelen neemt, maar ook inzet op sociale infrastructuur die mensen naar elkaar laat omkijken, hun onderlinge vertrouwen verhoogt, en handelingsperspectief biedt.

voor succesvolle klimaatadaptatie speelt ook menselijk gedrag een belangrijke rol, en daar moet de overheid veel meer op inzetten

De impact van een klimaatgebeurtenis reikt verder dan schade en slachtoffers. In het slechtste geval verliezen mensen hun vertrouwen in de overheid en elkaar, raken gemeenschappen onthecht en neemt armoede toe. Een klimaatgebeurtenis heeft dus fysieke én sociale gevolgen. Vanuit het bepleite bredere perspectief op adaptatie doet de WRR drie hoofdaanbevelingen voor het regeringsbeleid:

  1. Investeer in sociale infrastructuur ten behoeve van maatschappelijke veerkracht:
    • Combineer bij de ruimtelijke (her)inrichting van bewoonde gebieden ambities op het gebied van fysieke veiligheid en maatschappelijke veerkracht.
    • Prioriteer de sociale infrastructuur van gemeenschappen die fysiek en/of sociaal-economisch het meest kwetsbaar zijn voor de effecten van klimaatverandering.
  1. Stuur op krachtenbundeling en onderling vertrouwen:
    • Prikkel partijen in het sociaal, ruimtelijk en veiligheidsdomein om zich te committeren aan versterking van de sociale infrastructuur.
    • Gebruik de werkwijzen en ervaringen van het Deltaprogramma om investeringen, kennisdeling en samenwerking op dit vlak te stimuleren.
  1. Zorg dat mensen weten wat ze kunnen doen om zich aan te passen aan een veranderend klimaat:
    • Pas risico- en crisiscommunicatie toe die ieders grip versterkt.
    • Investeer in de daartoe benodigde dataverzameling en monitoring.
    • Zorg dat de publieke voorzieningen waar burgers en ondernemers rond klimaatgebeurtenissen gebruik van kunnen maken breed bekend en toegankelijk zijn.

We krijgen door klimaatverandering vaker en indringender te maken met extreme weersomstandigheden. Er worden daarom veel fysieke maatregelen genomen om ons land aan het veranderende klimaat aan te passen, zoals waterbuffers en hogere dijken. Maar voor succesvolle klimaatadaptatie speelt ook menselijk gedrag een belangrijke rol, en daar moet de overheid veel meer op inzetten volgens de WRR in het rapport  Mens en Klimaat. De kracht van sociale infrastructuur bij adaptatie. Raadslid Suzanne Hulscher en senior onderzoeker Annick de Vries gaan in op de belangrijkste sociale factoren.

Download

Zie ook