Nederland heeft een sterk Europa nodig. Door de snel verschuivende economische en politieke machtsverhoudingen in de wereld staan de Europese waarden onder druk. Samen kunnen landen zorgen voor een versterking van de concurrentiekracht, weerbaarheid en werk- en levensomstandigheden in lidstaten. Ook voor de verdere digitalisering van de economie, het behalen van de klimaatdoelen en de versterking van de Economische en Monetaire Unie (EMU) is een gezamenlijke aanpak nodig. Dat schrijft de Sociaal-Ecolomische Raad (SER) in de verkenning ‘Beleidsagenda Europese Unie 2024-2029 – Samen sterker in tijden van transities’ (28 september 2023).De verkenning geeft aandachtspunten voor de Nederlandse inzet in de Europese Unie op sociaaleconomisch terrein. Na de Europese verkiezingen in 2024 wordt een agenda opgesteld voor de nieuwe vijfjarige mandaatsperiode van de Europese Commissie en het Europees parlement. Deze agenda heeft grote invloed op het nationale beleid. Daarom is een actieve inbreng van Nederland van belang.
De coronapandemie en de oorlog in Oekraïne hebben laten zien hoe afhankelijk Europa is van het buitenland voor bepaalde producten en welke risico’s dit heeft.
De verkenning geeft aandachtspunten voor de Nederlandse inzet in de Europese Unie op sociaaleconomisch terrein. Na de Europese verkiezingen in 2024 wordt een agenda opgesteld voor de nieuwe vijfjarige mandaatsperiode van de Europese Commissie en het Europees parlement. Deze agenda heeft grote invloed op het nationale beleid. Daarom is een actieve inbreng van Nederland van belang.
Een weerbaar Europa
De wereldeconomie wordt steeds meer bepaald door geopolitieke ontwikkelingen. Een concurrerende economie is belangrijk om Europa sterk te laten staan in dit krachtenveld. De coronapandemie en de oorlog in Oekraïne hebben laten zien hoe afhankelijk Europa is van het buitenland voor bepaalde producten en welke risico’s dit heeft. Om deze risico’s te beheersen, is een krachtige economische agenda nodig die rekening houdt met de geopolitieke realiteit. De versterking van de concurrentiekracht en de economische weerbaarheid vraagt om grotere strategische autonomie met behoud van een open economie, investeringen in concurrentiekracht en een evenwichtig industrie- en technologiebeleid. Dat vraagt ook om een diepere en eerlijke interne markt, met een goede handhaving van de regels.
Fair en gelijkwaardig
Een sterk economisch Europa is ook een sterk sociaal Europa. Dit is essentieel om maatschappelijke stabiliteit, solidariteit en eensgezindheid te bewaren. Europees beleid moet bijdragen aan opwaartse convergentie (met z’n allen naar de top) en een gelijk speelveld voor bedrijven binnen de EU. Voor een fair en sociaal Europa is het van belang dat de Europese Pijler van Sociale Rechten wordt versterkt en concreet wordt uitgewerkt. Daarbij gaat het om vergroting van de werkgelegenheid, verhoging van het opleidingsniveau en vermindering van armoede.
De SER-verkenning doet verder aanbevelingen op het terrein van de digitalisering van de economie, het behalen van de klimaatdoelen, de versterking van de Economische en Monetaire Unie (EMU) en de uitbreiding van de EU.
Europees beleid is Nederlands beleid
Om de Europese beleidsagenda 2024–2029 daadwerkelijk te kunnen uitvoeren, ziet de SER drie randvoorwaarden waaraan moet worden voldaan. Ten eerste is er het belang van handhaving en kwaliteit van regelgeving. Ten tweede heeft het bij Europese beleidsvorming grote meerwaarde om ook Europese sociale partners te betrekken. Ten derde is er de noodzaak voor voldoende financiering. Naast de drie genoemde voorwaarden, is een betere verbinding tussen Europees en Nederlands beleid nodig.