In deze signalering (d.d. 2 juli 2025) vraagt de Adviesraad Migratie aandacht voor de specifieke situatie van Oekraïense kinderen en jongeren in Nederland. De adviesraad dringt aan op directe actie van de Rijksoverheid om de situatie van bijna 21.000 Oekraïense kinderen en jongeren in Nederland te verbeteren. Velen lopen vast door onzekerheid over hun tijdelijke verblijfsstatus. Zij hebben geen goede toegang tot onderwijs. En ook ons zorgsysteem schiet tekort in hun mentale ondersteuning. De raad pleit voor meer (financiële) inzet van overheid, gemeenten en instellingen. Door nu te investeren in goed onderwijs en mentale ondersteuning versterken we de veerkracht van Oekraïense kinderen en jongeren.
Het Rijk moet snel duidelijkheid geven over het beleid na afloop van de tijdelijke bescherming van Oekraïners in maart 2027
Monique Kremer, voorzitter van de Adviesraad Migratie:
“Deze kinderen en jongeren leven, net als hun ouders, in voortdurende onzekerheid over hun toekomst. Ze verhuizen regelmatig en maken zich zorgen over de situatie in Oekraïne. Dat alles zorgt voor psychische spanningen. Daarom is snelle duidelijkheid over hun verblijfsstatus essentieel. Tegelijkertijd moeten we hen een goede toekomst bieden, of die in Nederland is of in Oekraïne.”
Geef meer zekerheid aan kinderen en jongeren over hun verblijf
Het Rijk moet snel duidelijkheid geven over het beleid na afloop van de tijdelijke bescherming van Oekraïners in maart 2027. In de opvolgende regeling (“nationale terugvaloptie”) moet expliciet aandacht zijn voor de positie van kinderen en jongeren. Hun rechten, zoals vastgelegd in het VN-Kinderrechtenverdrag, moeten centraal staan. Duidelijke en toegankelijke informatie over waar zij aan toe zijn en welke regelgeving voor hen geldt is daarbij cruciaal. Veel Oekraïense kinderen en jongeren wonen al meer dan twee jaar in tijdelijke opvang en weten niet of zij in Nederland kunnen blijven. Deze onzekerheid zorgt voor stress en belemmert hun (sociale) ontwikkeling. Op school hebben ze meer kans op uitval of onderpresteren. Dit heeft gevolgen voor hun toekomstige kansen op werk.
Betere toegang tot onderwijs
De adviesraad roept het Rijk op fors te investeren in de onderwijskansen van Oekraïense kinderen en jongeren, om uitval en onderbenutting van talent te voorkomen. Ze krijgen twee jaar taalles op het internationaal schakelonderwijs (ISK), ter voorbereiding op het reguliere onderwijs. Voor sommige kinderen is dit niet genoeg, maar scholen krijgen een extra jaar niet vergoed. Bovendien krijgen veel jongeren een te laag schooladvies en is hoger onderwijs (hbo of universitair) nauwelijks bereikbaar. Niet door gebrek aan talent, maar omdat zij geen recht hebben op studiefinanciering en het veel hogere instellingscollegegeld (ruim €10.000 per jaar) moeten betalen.
Versterk mentale ondersteuning
Het ministerie van VWS, gemeenten en zorg- en welzijnsinstellingen zouden psychologen, maatschappelijk werkers en therapeuten moeten ondersteunen om met hun Oekraïense diploma’s in Nederland aan de slag te kunnen gaan. Oekraïense kinderen en jongeren hebben namelijk dringend behoefte aan geestelijke gezondheidszorg voor het aanpakken van mentale problemen en het verwerken van trauma’s. Het is belangrijk dat deze zorg oog heeft voor de verschillen in cultuur.
Jongerensamenvatting
We hebben voor deze signalering ook een jongerensamenvatting geschreven, zodat jongeren de belangrijkste boodschap uit de signalering zelf kunnen lezen. Deze is te raadplegen in het Nederlands, Engels en Oekraïens.
